با درد ستون مهره ها چه کنیم؟ - علی آباد جدید

نویسنده: احمد حاجی شریفی

ستون مهره ها بخش بسیار مهم و منحصر به فرد ساختار اسکلتی انسان است.

این ستون تقریباً دو پنجم ارتفاع کل بدن را تشکیل می دهد، به طوری که در یک مرد بالغ میانه حدود 70 سانتی متر و در یک زن بالغ میانه حدود 60 سانتی متر طول دارد.

ستون مهره ها شامل 7 مهره گردنی، 12 مهره سینه ای، 5 مهره کمری، 5 مهره خارجی، استخوان ساکروم و4 مهره دنبالچه ای است. از اتصال 5 مهره خاجی، استخوان خاجی و اتصال 4 مهره دنبالچه ای 1 یا 2 استخوان دنبالچه به وجود آمده است.

ستون فقرات را می توان به صورت میله ای قابل انعطاف و قوی توصیف کرد که به جلو و عقب حرکت داشته و قابلیت چرخش دارد. ستون مهره ها حاوی طناب نخاعی بوده که از آن محافظت می کند، سر را در جای خود نگه می دارد و محوری است که دنده ها و عضلات پشت به آن اتصال می یابند. بین هر دو مهره، سوراخ های بین مهره ای وجود دارند که رشته اعصابی از آن ها عبور می کنند که طناب نخاعی را به قسمت های مختلف بدن ارتباط می دهند. با شروع از نخستین مهره گردنی به طرف استخوان خاجی، بین هر دو مهره مجاور، دیسک های بین مهره ای از جنس فیبروکاتیلاژ (یک ساختمان داخلی نرم و خمیر مانند لاستیک) تشکیل شده است.

این دیسک ها از نوع مفاصل قوی به تعداد آمده و حرکات مختلف ستون مهره ها را ممکن می سازند و از طرفی ضربات آنی را به خود جذب می کنند. این دیسک ها در زیر فشار زیاد، صاف و پهن شده و از فضای بین مهره ای بیرون می زنند.

31 جفت عصب نخاعی از طناب نخاع بیرون می آیند که عبارتند از: 8 جفت اعصاب گردنی، 12 جفت اعصاب سینه ای، 5 جفت اعصاب کمری، 5 جفت اعصاب خاجی و 1 جفت عصب دنبالچه ای. اعصاب منفرد بیرون آمده از طناب نخاعی در بعضی نواحی به هم اتصال یافته، شبکه ای تشکیل می دهند. یکی از اعصاب منفرد محیطی از این شبکه به سمت قسمت های مختلف بدن انشعاب می یابند. درد ستون فقرات یا مهره های پشت مربوط به عوامل متعددی است از جمله: ضربه ها، ورم ها، تغییرات مهره ها در اثر فشار خارجی یا داخلی روی مهره ها، تورم یا جابجایی و یا تغییر مکان دیسک ها، دست میزانای بدخیم سایر اعضاء روی مهره های پشت، روییدن استخوان های اضافی روی لبه مهره ها یا خوردگی آن ها، سنگینی وزن، بیماری های زنان از نوع دستگاه تناسلی، ادراری و بسیاری عوامل دیگر که می توانند به علت فشار روی تنه یا شاخه های عصب سیاتیک درد ایجاد کنند. در صورت وجود مشکل در بخش خاصی از بدن باید بر روی آن قسمت از رفلکس نخاعی کار کرد که به اعصاب خاص ناحیه محل درگیر مربوط است. یکی از مسائل در میان مردم، ناهنجاری های ستون مهره ها است که می تواند مادرزادی، متعاقب ضربه یا ناشی از بالا رفتن سن باشد.

انحراف ستون مهره ها می تواند به جلو یا عقب یا طرفین باشد. اگر ستون مهره ها به طرف جلو خم شود، باعث ایجاد یک برآمدگی در پشت می شود که اصطلاحاً به آن قوز می گویند. اگر انحراف ستون مهره ها به طرفین باشد، اصطلاحاً در علوم پزشکی به آن اسکولیوز می گویند که می تواند افراد را در سنین مختلف مبتلا سازد. چند نوع اسکولیوز شناخته شده است: 1-اسکولیوز شیرخواران 2-اسکولیوز ساختمانی اولیه 3-اسکولیوز ساختمانی ثانویه 4-اسکولیوز جبرانی 5-اسکولیوز سیاتیکی

تورم دیسک ها

برای درمان تورم دیسک های بین مهره های ستون فقرات باید مردار سنگ را بسایید و با زِفت، سغز، موم و روغن زیتون مخلوط کنید و بر موضع بمالید.

* مرمکی، مقل ازرق، کندر، اوشق، سکبینج، انقوزه، صبر زرد، سورنجان و عاقرقرها، همه را نرم بکوبید و با میزانی سرکه و میزانی گلاب مخلوط کنید و بر موضع بمالید.

* جوزبویا، سورنجان مصری، خولنجان، زنجبیل، دارچین، قرنفل، فلفل سیاه و شوید خشک را به نسبت مساوی مخلوط کرده و نرم بسایید، بعد با روغن گل محمدی یا روغن کنجد مخلوط کنید و بر موضع بمالید.

* مقل ازرق، مصطکی رومی، کندر، صبر سقوطری، مرمکی، زاج سبز، قردمانا، نشادر، راتیانج، گِل ارمنی، سغز، فرفیون، اوشق، ابهل، انجره، شهم حنظل، اذخرمکی، کشمش کولیان، حب السلاطین، سورنجان مصری، تخم شنبلیله، زرآوند مدهرج، عود بلیسان، سعد کوفی، افسنطین رومی، عاقرقرها، فلفل سیاه، دارو فلفل و بوزیدان، همه را بسیار نرم بسایید، بعد با موم زرد و روغن زیتون یا روغن کنجد حل کنید و بر محل ضماد گذارید. (کشمش کولیان باید جداگانه کوبیده شود و سغز هم کوبیده نمی شود که باید با گرم کردن مخلوط کنید.)

درد کمر

اگر به درد کمر مبتلا شدید از خوردن سرکه، ترشی جات، آبگوشت و هم چنین از خوابیدن در جاهای نرم یا تختخواب فنری یا تشک بادی یا ابری یا تشک تازه دوخته که نرم هستند خودداری کنید. هم چنین از پوشیدن کفش پاشنه بلند، پوشیدن کفش یا لباس های تنگ، برداشتن بار یا اشیاء سنگین، دولا یا قوزی نشستن و مدت زیادی در یک مکان و یک جا روی پا ایستادن پرهیز کنید. از خوراکی هایی که در تسکین درد کمر نقش دارند هم بیشتر استفاده فرمایید، مانند: خرما، انجیر، کشمش با مغز گردو، پسته وحشی، نخود، جوز هندی، سیر، پیاز، حلوای سوهانی، آب کلم، آب لیمو، اسفناج، قسط شیرین، مقل ارزق، سورنجان، پوست هلیله زرد، هلیله سیاه، بوزیدان، مارچوبه، انزروت، خولنجان، صمغ عربی، انجدان و گوشت جوجه آب پز.

به نام درمان می توانید آرد نخود خام را خمیر کرده و بر کمر ضماد کنید.

* هر روز 50 گرم عناب نیم کوب شده را در یک لیتر آب بجوشانید، بعد آب صاف کرده آن را بنوشید.

* هلیله سیاه، پوست هلیله زرد، ازاوای زرد حزینه، سورنجان و مقل ازرق از هرکدام 5 مثقال، همه را نرم بسایید، بعد با کمی آب آن را مرطوب کرده تا به صورت خمیر سفتی درآید، سپس قرص هایی به شکل گلوله و به میزان یک نخود بسازید. صبح، ظهر و شب و هر بار 2 عدد میل کنید.

* هر روز نیم مثقال جوزبویا را نرم بکوبید و کفلمه کنید.

* هر روز پس از تنقیه، 10 گرم جند بیداستر اصل و مرغوب را نرم بسایید و کفلمه کنید.

* اول نیم مثقال حنای کوبیده را با شربت قند بخورید، بعد گل بابونه شیرازی را با زیره کرمانی به نسبت مساوی نرم بسایید و با چند عدد زرده تخم مرغ مخلوط کرده و روی پارچه کرباسِ آب ندیده پهن کنید و بر کمر بیندازید و روی آن را ببندید.

* هشت مثقال ریشه درخت شاه توت را با میزانی برگ درخت هلو و چند عدد انجیر خشک در یک لیتر آب بجوشانید تا یک سوم یا یک چهارم آن باقی بماند، بعد آن آب را صاف کرده و با عسل یا نبات شیرین کنید و بنوشید.

* هر روز آب جوشانده سداب را با عسل شیرین کنید و بنوشید.

* هر روز آب دم کرده سنبل الطیب بنوشید و گِل ارمنی را هم در سرکه حل کنید و بر کمر بمالید.

* هر روز صبح دو عدد زرده تخم مرغ خام را با عسل مخلوط کرده و خوب هَم بزنید و بخورید.

* دویست گرم پیاز را ریز رنده کنید، بعد با 100 گرم عسل مخلوط کرده و دو روز در جای خنک نگه دارید، سپس صاف کنید و هر روز، ناشتا نیم فنجان از آن را بنوشید.

* پوارو را با آب بپزید و بعد از آب درآورید و 24 ساعت در سرکه بخیسانید، از سرکه درآورید و روی محل درد ضماد کنید و هر شب این کار را ادامه دهید.

* قرنفل، خولنجان، قرفه، شقاقل، مستکی، جوزبوا، بسباسه، عاقرقرها، نارمشک، زنجبیل، قاقله، تخم زبان گنجشک و سنبل الطیب از هرکدام 2 مثقال، دار و فلفل نیم مثقال، همه را نرم بسایید و با دو استکان عسل مخلوط کنید و روزی دو بار، هر مرتبه به میزان یک فندق بخورید.

* گُل محمدی، صندل سُرخ، صندل سفید، گِل ارمنی، فوفل، تخم گشهم، پوست کوکنار و بزرالبنج از هرکدام 1 مثقال را نرم بسایید و با یک استکان گلاب، یک استکان زهره گاو و یک استکان سرکه انگور مخلوط کنید و به محل درد بمالید.

* سورنجان، خولنجان، هلیله سیاه، پوست هلیله زرد، ریوند چینی، آمله مقشّر، سیاه دانه و زیره کرمانی از هرکدام 1 مثقال، همه را نرم بسایید و با یک استکان عسل مرغوب مخلوط کنید و روزی سه قاشق چای خوری از آن را تدریجاً بخورید.

* تخم کرفس، بادیان، انیسون، نانخواه، تخم شوید و فوه را بکوبید، با گلاب و سرکه و صفرای گاو مخلوط کنید و بر موضع بمالید.

* اذخرمکی، فرفیون، سورنجان، کشمش کولیان و حب السلاطین را بسایید و با موم حل کنید و بر محل درد بمالید.

* خارخاسک، کتیرا، تاج ریزی، گل خطمی، گل پنیرک، تخم مرو، تخم کتان، آرد جو و مرزنجوش را نرم بسایید و در موم زرد و روغن کُنجد مخلوط کنید و بر موضع بمالید.

* بابونه شیرازی، گل خطمی، مغز ناخنک، اُشق، جاوشیر، مقل ازرق و تخم شوید را بسایید و با موم و سرکه مخلوط و گرم کنید تا جذب هم شوند، سپس روی پارچه پهن کرده و بر کمر ببندید.

* بابونه، مغز ناخنک و مرزنجوش را بپزید و بر محل درد ضماد کنید.

* مخلصه را پخته و بر محل درد ضماد کنید.

* گل خطمی، گل بنفشه و مغز ناخنک را جوشانده و در آرد جو حل و ضماد کنید.

* وج، ناردین، دارچین، اسارون، مرمکی، زرنباد، درونج و تخم کرفس، همه را کوبیده و با عسل مخلوط کرده و روزانه میل کنید.

* مقل ازرق، شهم حنظل، جاوشیر خشک، انزروت، دانه های اسفند و اوشق از هرکدام 10 گرم، تخم مورد و پوست هلیله زرد از هرکدام 20 گرم، سکبینج 30 گرم، عاقرقرها و سنبل الطیب و استوخدوس هندی از هرکدام 5 گرم، همه را نرم بسایید، بعد با گل قند عسلی مخلوط کنید تا به صورت خمیر درآید. صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق چای خوری از آن را میل کنید.

کمردرد کهنه:

اگر کمردرد، کهنه و مزمن شده است می توانید ریشه ترخون را نرم بکوبید و با زرده تخم مرغ خام مخلوط کرده و بر کمر ببندید و چند شب این کار را تکرار کنید.

* پنج سیر ریشه ترخان خشک ساییده شده،1 سیر روغن کرچک کهنه و 1 سیر روغن زیتون تصفیه نشده را با هم مخلوط کنید و 40 روز هر صبح و شب بر کمر ماساژ دهید.

درد کمر از سردی مزاج:

اگر درد کمر از سردی مزاج است با مصرف ماءالاصول و گل قند عسلی و تریاق درد تسکین می یابد. هم چنین مالیدن و ضماد روغن سوداب یا روغن قسط یا روغن بیدانجبیل مؤثر خواهد بود و هم می توانید اوشق و حب القار را بسایید و با لعاب تخم کتان مخلوط کنید و بر موضع بمالید.

درد کمر از بلغم:

اگر درد کمر در اثر غلبه بلغم باشد، (در اثر غلبه بلغم، عضلات و مهره های پشت گرفتار خواهند شد) در این صورت اول به منظور پاک سازی بدن از بلغم اقدام کنید، سپس با خوردن ماءالاصول و مصرف اگیرترکی یا مخلوط زیره و عسل درد را ساکت سازید.

* انزروت، میعه سایله، مقل ازرق، نمک هندی، جاوشیر، سورنجان، اوشق، شحم حنظل، زنجبیل، شقاقل، انیسون، تخم کرفس، رازیانه، زرمباد و قسط تلخ، همه را به نسبت مساوی بسیار نرم بسایید. بعد با کمی آب مرطوب و شیاف هایی درست کرده و استعمال کنید و میزانی از آن را هم بر کمر ببندید.

* پودینه ساییده شده را با پودر سیر و مغز ساق گاو مخلوط کنید و با کمی روغن زیتون خمیر کرده، بر کمر بمالید.

ضربه خوردگی کمر:

هرگاه کمر دچار ضربه خوردگی شد، روزی سه مرتبه میزانی شربت زرشک بنوشید.

درد کمر در اثر ضربه:

برای تسکین آن، آرد باقلا، آرد جو و تاج ریزی کوبیده را به میزان مساوی و با روغن دنبه مخلوط و ضماد کنید.

* مورد، شوید و بومادران از هرکدام 20 گرم، مغز ناخنک و افسنطین از هرکدام 15 گرم، همه را نرم بسایید، بعد با 250 گرم روغن دنبه مخلوط کنید و هر شب میزانی از آن را بر کمر ضماد کنید.

درد ستون فقرات

درد ستون فقرات یا مهره های پشت مربوط به عوامل متعددی است از جمله: ضربه ها، ورم ها، تغییرات مهره ها در اثر فشار خارجی یا داخلی روی مهره ها، تورم یا جابجایی و یا تغییر مکان دیسک ها، دست میزانای بدخیم سایر اعضاء روی مهره های پشت، روییدن استخوان های اضافی روی لبه مهره ها یا خوردگی آن ها، سنگینی وزن، بیماری های زنان از نوع دستگاه تناسلی، ادراری و بسیاری عوامل دیگر که می توانند به علت فشار روی تنه یا شاخه های عصب سیاتیک درد ایجاد کنند.

برای تسکین و درمان درد ستون فقرات یا مهره های پشت باید زیره کرمانی، مقل ازرق، مصطکی، مرمکی، سورنجان، انیسون، زنیان و ریشه اریسا از هرکدام 20 گرم، همه را نرم بسایید، بعد با 500 گرم گل قند عسلی مخلوط کنید. صبح، ظهر و شب، هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.

* فرفیون، قسط تلخ و میعه سایله از هرکدام 5 گرم، رازیانه، سداب، اگیر ترکی و ابهل از هرکدام 10 گرم، همه را بسایید و با روغن بابونه یا روغن سداب مخلوط کنید و بر موضع بمالید.

* اذخرمکی، بابونه شیرازی، بیخ سوسن، برگ سداب، گل بومادران و مرزنجوش را به نسبت مساوی بجوشانید، بعد با کمی گلاب و سرکه مخلوط کنید و بر محل درد بمالید.

* اسارون، زرمباد، دانه های اسفند، اگیر ترکی، دارچین، مرمکی و درونج عقربی از هرکدام 10 گرم و تخم کرفس 50 گرم، همه را نرم بسایید و با 500 گرم عسل مخلوط کنید. صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.

* سورنجان 6 مثقال و پوست هلیله ی زرد 4 مثقال، هر دو را نرم بسایید، بعد با کمی آب تاج ریزی خمیر سفتی درست کرده و قرص هایی به میزان یک نخود بسازید. صبح، ظهر و شب، هر مرتبه 2 عدد از آن ها را میل فرمایید.

* فرفیون، سورنجان، اذخرمکی و حب السلاطین را مخلوط کرده و نرم بسایید، میزانی کشمش کولیان را جداگانه بکوبید تا به صورت خمیر درآید، سپس داروها را با یک تکه موم و کشمش های کوبیده شده مخلوط و روی کمر ضماد کنید.

* انیسون، بادیان، زنیان، تخم شبت، فوه و تخم کرفس را به نسبت مساوی نرم بسایید. بعد با گلاب، سرکه و زهره گاو مخلوط کنید و بر کمر بمالید.

ورم ستون فقرات

برای رفع ورم ستون مهره ها یا ستون فقرات؛ بابونه شیرازی، مرزنجوش، سوداب و برنجاسف از هرکدام 10 گرم، ازخرمکی 5 گرم و ریشه سوسن 20 گرم، همه را نرم بسایید، بعد با کمی گلاب و سرکه خمیر و ضماد کنید.

* دارچین، اگیرترکی، مرمکی، دانه های اسفند، اسارون، زرمباد و درونج از هرکدام 10 گرم و تخم کرفس 30 گرم، همه را نرم بسایید و با 500 گرم عسل مخلوط کنید. صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.

* سورنجان و پوست هلیله زرد را به میزان مساوی بسایید و با کمی آب تاج ریزی خمیر کنید. قرص هایی به میزان 1 نخود بسازید و روزی 6 عدد را میل فرمایید.

درد ستون فقرات به علت ورم:

اگر به علت ورم دچار درد ستون فقرات شده اید؛ روغن قسط یا روغن بابونه یا روغن سوسن را روی آن مالش دهید.

* گل بنفشه، گل خطمی، بابونه شیرازی، ریشه سوسن و قسط را نرم بسایید و با لعاب تخم کتان یا لعاب تخم شنبلیله یا پیه مرغ یا مغز قلم گاو مخلوط کنید و بر موضع بمالید.

منبع مقاله :

حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرةالمعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پانزدهم.

منبع: راسخون