جاذبه های جیرفت؛ از شهر دقیانوس تا قلعه سموران، تصاویر - علی آباد جدید

محوطه باستان شناسی کنارصندل

محوطه باستان شناسی کنارصندل در فاصله 30 کیلومتری جنوب شهر جیرفت واقع شده است. بر پایه کاوش های باستان شناختی، این منطقه در طول هزاره سوم از شکوفایی و رونق بسیار زیادی برخوردار بوده است، چنان که در محدوده این شهرستان بقایای یکی از نخستین شهرهای ساخته شده به دست بشر با تمام ویژگی های یک شهر شناسایی شده است.

طبق کاوش ها احتمال می رود که این شهر حدود 800 متر از محل کنار صندل جنوبی در جهت شرق تا بستر کنونی هلیل رود و یک هزار و 400 متر به سمت شمال تا کنار صندل شمالی کشیده شده بود، بعلاوه وجود قطعات سفال نشان می دهد که شهر دست کم 800 متر به سمت غرب، یعنی تا ساحل بستر باستانی هلیل رود و دست کم 500 متر در جهت جنوب امتداد داشته است.

مدت ها چنین اندیشه می شد که کهن ترین تمدن دنیا در سومر عراق پای گرفته است، اما کشف زیگوراتی با قدمت بیش از پنج هزار سال، آثار سنگی بسیار و بعلاوه کتیبه های آجری به خطی ناشناخته از این منطقه باعث شد باستان شناسان درباره دانسته ها و ادعاهای پیشین خود تجدید نظر نمایند که البته این موضوع به وسیله یوسف مجیدزاده باستان شناس اسم شد، اما هنوز اثبات نشده است.

مسجد شهر قدیم جیرفت (دقیانوس)

مسجد شهر قدیم جیرفت (دقیانوس) یک هزار و 200 سال قدمت دارد و یکی از کهن ترین مساجد دنیا اسلام است و در ایران هم جز نخستین مساجد محسوب می گردد. به نظر می رسد که مسجد شهر دقیانوس در دوران صفاری، در قرن سوم و به فرمان عمرولیث احداث شده است. مساحت مسجد بالغ بر 6 هزار متر مربع بوده است و یکی از شاهکارهای معماری ایرانی به تعداد می رود.

موزه باستان شناسی جیرفت

در موزه باستان شناسی جیرفت در استان کرمان نزدیک به 500 شی و ظروف با کنده کاری ها و نقوش پیچیده و پر رمز و رازی از انسان، جانوران و موجودات افسانه ای و هیولاها نگه داری می گردد که نشان دهنده فرهنگ غنی و تاریخی جیرفت است.

بعلاوه می توان در این موزه سفال هایی با قدمتی بالغ بر اواخر هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد در دو نوع ساده و نقش دار که از یافته های شهداد، تپه یحیی در استان کرمان و شهر سوخته در سیستان است، آثاری همانند اشیای کوچک ساخته شده از سنگ لاجورد، ظروف سنگی متعلق به دوران هزاره سوم پیش از میلاد و ... را مشاهده کرد.

این موزه میزبان تعدادی از آثار تاریخی و باستانی کشف شده از بین هزار قلم شی بازیافتی است که به همت باستان شناسان به یکی از مجموعه های هنری و تاریخی ارزشمند ایران تبدیل شده است.

مقبره میرحیدر (گورخانه)

مقبره میرحیدر (گورخانه) بنایی تاریخی متعلق به دوران صفویه است که گنبد دو پوشه و ایوان های رفیع در دو طبقه دارد. طرح این مقبره از داخل بنا به صورت یک چهارضلعی است که سازندگان آن را در بخش بالایی به صورت هشت ضلعی و هشت طاق نما، تبدیل نموده اند. گنبد مدور هم به صورت یک پوش روی آن قرار گرفته است. این گورخانه بنایی آجری و تزیینات گچبری زیبایی دارد. داخل مقبره چند سنگ قبر مرمر هم دیده می گردد.

چشمه های آب گرم

شهر جیرفت دارای چشمه های آبگرم بسیاری است

جیرفت دارای چشمه های آب گرم بسیاری است. آبگرم دیمند و گویکان در فاصله 100 کیلومتری شمال شرقی شهر جیرفت واقع شده که داغ ترین آبگرم استان است. چشمه آبگرم در گُرج در 20 کیلومتری شرق شهر جیرفت قرار گرفته است که از نوع چشمه های گسلی است و دمایی در حدود 34 درجه سانتی گراد دارد. چشمه آبگرم مُغو در 45 کیلومتری غرب شهر جیرفت واقع شده است که مورد استفاده بیماران پوستی و کسانی که از دردهای استخوان و مفصل رنج می برند، قرار می گیرد. چشمه آبگرم انجیر سیاه هم در 35 کیلومتری شمال جیرفت در روستایی به همین نام واقع شده است. از نظر شیمیایی، آب این چشمه از نوع سولفاته است که به صورت دایمی جریان دارد. آبگرم محمد آباد مسکون در 50 کیلومتری شمال شهر جیرفت قرار گرفته است که به صورت زهکشی از دامنه های آتشفشانی منطقه خارج و علاوه بر بهره برداری درمانی از آن، مورد استفاده بخش کشاورزی منطقه هم است.

غار شعیب

غار شعیب در حوالی غار معدن مرمریت واقع شده است و یکی از جاهای دیدنی جیرفت محسوب می گردد. به اعتقاد اهالی منطقه این غار همان غار اصحاب کهف است. بعضی هم معتقدند که شعیب نام عارفی بوده که در این حوالی زندگی می نموده و برای عبادت به این غار رفت و آمد داشته است. دهانه ورودی غار به سمت شمال است که به صورت نشسته باید از آن عبور کرد. در انتهای غار دهانه دیگری وجود دارد که شبیه یک اطاق است و در آن قندیل هایی وجود دارند که چندان بلند نیستند. درون غار تعدادی خفاش دم دار و بسیار نادر زندگی می نمایند. این غار چندان پیچیده و طولانی نیست.

قلعه سموران

قلعه سموران در 60 کیلومتری شرق شهر جیرفت بر بلندای کوهی قرار گرفته است. این قلعه از سنگ های مرمر متمایل به قرمز احداث شده و طول بالای قلعه یک کیلومتر و عرض مبه وسیله آن حدود 150 متر است.

به دلیل اینکه این قلعه بر بلندای کوه و پرتگاه بنا شده تقریبا از نفوذ دشمنان در امان بوده است. در ضلع جنوبی آن 12 برج دیده بانی قرار گرفته است. در ارتفاع 200 متری بالای قلعه، دیوار سنگی دیگری با ملات آهک وجود دارد که دورتادور آن کشیده شده است. در بالای قلعه دو حوض قرار گرفته است که محل ذخیره آب باران بوده است.

قدمت این قلعه را به دوران پیش از اسلام می دانند که در سال های اولیه پس از اسلام مورد بازسازی قرار گرفته است. قلعه سموران به دلیل استحکام و موقعیت طبیعی شباهت زیادی به قلعه­ های اسماعیلیه دارد و شاید مدت ها مورد استفاده پیروان اسماعیلیه قرار گرفته بوده، زیرا گروه ­هایی از فرقه اسماعیلیه در جبال شاخص زندگی می­ کردند.

آرامگاه سالار رضا

آرامگاه سالار رضا در ورستایی با همین نام در شهرستان جیرفت واقع شده است که قدمت آن به دوران صفویه می رسد. این بنای تاریخی در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آبشارها

در این منطقه چندین آبشار قرار گرفته است که مورد توجه طبیعت دوستان است. آبشارسرنکوه با ارتفاعی بیش از 150 متر در انتهای دره درین، یکی از بلندترین آبشارهای ایران به تعداد می رود. آبشار دره گلم دخترکش در فاصله 47 کیلومتری شمال جیرفت از چهار حوضچه یا گُلم تشکیل شده که گُلم دوم برزگتر از بقیه است و ارتفاع آبشار هم در آن به حدود 10 متر می رسد.

دریاچه سد جیرفت

دریاچه سد جیرفت در 40 کیلومتری شمال غربی شهرستان جیرفت از عظیم ترین و پرحجم ترین دریاچه های استان کرمان به تعداد می رود. سد جیرفت عظیم ترین سد مخزنی استان کرمان است که روی رودخانه هلیل رود در دامنه کوه های زاگرس به منظور ذخیره آب و فراوری برق درسال 1370 احداث شده است. این سد با ذخیره سازی حدود 400 میلیون متر مکعب آب شیرین در آن، اهمیت و ارزش والایی را در استان کرمان دارا است.